KÖKEN :

Xiran Aşireti Dersim Kökenli en büyük Aşiretlerden biridir. Dersimliler, Batı Dersim ve Doğu Dersim diye ikiye ayrılmaktadırlar. Batı Dersim Aşiret Grubuna Şeyh Hasanlılar / Seyidanlılar denmektedir.. Doğu Dersim Aşiretlerinin ise en bilinenlerinin başında, Xiranlılar, Areliler, Xormekliler, Alanlılar, Yusufhanlılar, Demenanlılar, Lolanlılar, Balanbanlılar, İzollular, Şadıllılar, Kureyşanlılar gelmektedir. Bu Aşiretler genel olarak çift dil kullanmaktadırlar. Buyuklerimize göre, Xiranlıların ataları Mamık ve Konak isimli iki şehzadedir. Mamık ve Konak kardeşlerin anneleri Çin Prensi ile evlenir ve bir erkek çocuk sahibi olur. Prenses Tahta son doğan oğlunu çıkarmak isteyince, Mamık ve Konak kardeşler yandaşlarıyla birlikle Prensese karşı ayaklanırlar. Ayaklanma bastırılınca Mamık ve Konak kardeşler yandaşlarıyla beraber Ermenistan / Part Yöresine kaçarlar. Mamık ve Konak kardeşlerin soyları zamanla büyüyerek büyük bir güç elde ederler. Xiran Aşireti , Mamık ve Konak kardeşlerden geldiği söylenmektedir.. Doğruluk payı bilinmiyor.

XIRAN ASIRETI :

Aşiretin genel yayılım alanı (Kesin olarak bilinenler); Tuncelinin Mazgirt ve Pertek İlçeleri, Erzincanın Batı bölümü ve Tercan Yöresi, Malatya, Sivas İlinin Doğu Yöresi yani Batı Dersim olarak adlandırdığımız Koçgiri Coğrafyası, Muş İlinin Varto Yöresi, Erzurum Hınıs Tekman Yöresi ve Ardahan ile Kars/Selim Yöresidir. Xiran/Zerikiyan Aşiretinin en yoğun olduğu Yörelerin başında Tuncelinin Mazgirt İlçesi ve Tercan gelmektedir. Söylentilere göre İran, Azerbaycan ve Afganistanda da Xiran Aşireti Üyeleri bulunmaktadır..

KOYLER

1 Akyünlü -Çantur

2 Ağaçardı -Şorde

3 Aşağıçanakçı- Çenexçıh

4 Arslanyurdu -Lazwan
5 Alanyazı- Xozinkix

6 Asağıoyumca -Sındam

7 Asağıtarlacık -Hezirgeh

8 Avunca -Kaştun

9 Beyler -Mezra Begleran

10.Danaburun -Daleburan
11.Bulgurcular -Germisi
12 Dazkaya -Hazorik
13 Demirkazık- Xocewanis
14 Doğanlı -Qurçik

15 Doludizgin -Tirkel

16 Gümüşgün -Gewan

17 Kalaycı -Qelecıh

18 Kaleköy -Qele.
19 Kavaktepe- Qerektepe.
20 Koçkuyusu -Dilanoğlu

21 Köklüce -Qavun

22 Oymadal -Reşmezra

23 Temürtaht- Temırtax

24 Yazeli -Kirzi

25 Yenibudak -Tarpasur

26 Yukarı Oyumca -Sındama Jörin

27 Darıkent -Nahiyesi Muxundu
28 Akdüven -Ferac

29 Akkavak -Şilt
30 Aktarla -Qurgurık
31 Alhan- Alxan
32 Anıtçınar -Coşik
33 Ataçınarı -Seyweliyan
34 Aydınlık -Canik
35 Beşoluk -Deweli
36 Çatköy -Çet
37 Dallıbel -Beroç

38 Dayılar -Qeceran
39 Dedebağ- Bağın
40 Doğucak -Hilman/Hulman
41 Geçitveren- Rıçik
42 Gelincik -Kupik
43 Güleç -Gomeberç
44 İbimahmut -İbimamud
45 Kartutan -Lodeg
46 Kızılkale -Dırban
47 Koyunuşağı- Şixık
48 Kuşaklı -Manekrek
49 Kuşhane -Quşxane
50 Ortaharman- Mestan
51 Otlukaya -Pulan
52 Öreniçi -Xaraba
53 Özdek -Bılan
54 Sarıkoç- Xıştan
55 Sökücek- Akkilise
56 Sülüntaş -Kardere
57 Yaşaroğlu -Goman
58 Yeldeğen -Şobek
59 Akpazar Nahiyesi -Çarsancak/Peri
60 Ayvatlı -Hewedan
61 Balkan -İlano
62 Demirci -Demirciyan
63 Elmalık -Seyidan

64 Gelinpınar- Şomi
65 Göktepe -Goydepe
66 Güneşdere- Basu
67 Güneyharman- Kotariç
69 Karabulut -Soreg
70 Karayusuf -Qere Wısıf
71 Karsan -Garısan
72 Karşıkonak- Xoşi
73 Kayacı -Qiciyan
74 Kepektaşı- Paxnik
75 Kızılcık -Quyici
76 Kuşçu -Quciyan
77 Obrukbaşı- Larnik
78 Oğuzbaşı- Kurekan
79 Ortadurak- Çelxedan
80 Örsköy- Örs
81 Şavkin -Zeri .
82 Lemik -( Lamki )